مقایسه چای و قهوه؛ کدام یک بهتر است؟  – بخش اول

قهوه و چایی جزو نوشیدنی‌های پرطرفدار در تمامی کشورها هستند و سالانه سهم مصرف این دو نوشیدنی در دنیا بسیار بالا است. به نظر شما در مقایسه چای و قهوه، کدام نوشیدنی به عنوان سالم ترین نوشیدنی در نظر گرفته می شود؟

بسیاری از ما به دلیل تغییرات سبک زندگی در قرن بیست و یک، در طول روز مقادیر متفاوتی از کافئین را دریافت می کنیم تا انرژی کافی برای انجام تمامی وظایف روزانه خود را داشته باشیم. برخی از ما، صبح خود را با یک فنجان قهوه سرشار از کافئین یا یک لیوان چای که کافئین کمتری دارد، آغاز می‌کنیم. از طرفی، سوالات زیادی در مورد سلامت قهوه و چای ذهن ما را درگیر کرده است که همه ما در لحظه نوشیدن به آنها فکر می‌کنیم و اگر پاسخ این سوالات را پیدا کنیم؛ ممکن است تغییراتی در انتخاب یکی از این دو نوشیدنی برای ما ایجاد شود.

دانشمندان دریافته‌اند که نوشیدن منظم قهوه یا چای می تواند فواید مختلفی برای سلامتی بدن به دنبال داشته باشد؛ اما سوالی که ممکن است برای بسیاری از ما ایجاد شده باشد این است که در مقایسه چای و قهوه، کدام یک برای سلامتی بهتر است؟ در این مقاله، پاسخ این سوال را با استناد به مطالعات علمی و پژوهش های میدانی انجام شده در زمینه مقایسه چای و قهوه، بررسی خواهیم کرد.  

مقایسه چای و قهوه از نظر میزان فیبر؛ امتیاز اول برای قهوه!

آیا می‌دانستید که قهوه‌ای که می‌نوشید دارای فیبر است؟ بررسی‌های انجام شده برای تعیین میزان فیبر قهوه نشان می‌دهد که هر فنجان قهوه به طور متوسط و بر اساس اینکه این نوشیدنی به شکل دمی، اسپرسو یا فوری باشد، بین 1.1 تا 1.8 گرم فیبر دارد. شاید این مقدار زیاد به نظر نرسد، اما میزان فیبر قهوه در مقدار یکسان (مثلا یک فنجان) از آب پرتقال که حدود نیم گرم فیبر در هر فنجان دارد، ‌بیشتر است.

میزان 25 گرم فیبر توصیه شده به شکل روزانه که باید برای رسیدن به آن، مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید؛ با نوشیدن دو تا سه فنجان قهوه در روز به راحتی به بدن شما می رسد. در مقایسه چای و قهوه از نظر میزان فیبر، مقدار فیبر موجود در چای بسیار ناچیز است و نوشیدن آن کمکی به دریافت فیبر روزانه شما نمی کند؛، مگر اینکه برگ ‌های دم شده چایی را به همراه خود چای میل کنید که چندان با ذائقه ایرانیان جور در نمی آید!

مقایسه چای و قهوه و تاثیر هر یک بر تمرکز ذهنی؛ امتیاز اول برای چای!

اگر در حال انجام کارهای بسیار مهمی مانند آمادگی برای امتحانات آخر ترم هستید یا بایستی در طول شب بیدار بمانید و در مورد موضوعی مطالعه کنید؛ کافئین موجود در قهوه و چای به افزایش تمرکز شما کمک می کند. مطالعات مختلف در زمینه تاثیر کافئین بر افزایش تمرکز نشان می‌ دهند که کافئین، می‌تواند دامنه توجه، هوشیاری و زمان واکنش شما را بهبود بخشد؛ اما از طرف دیگر، مصرف کافئین بیش از حد نیز چندان مناسب نیست و منجر به عصبانیت و برانگیختگی بیش از حد شده و به عملکرد طبیعی شما آسیب می رساند.

در مقایسه چای و قهوه از نظر مقدار کافئین، میزان این ماده در قهوه و چای، بر اساس عوامل متنوعی می تواند بسیار متفاوت باشد؛ اما طبق گفته کلینیک مایو (یکی از مراکز معتبر پزشکی و روانپزشکی در دنیا که در کشور آمریکا قرار دارد.)، یک فنجان قهوه دمی حاوی حدود 100 میلی گرم کافئین است در حالی که همین حجم از قهوه اسپرسو و قهوه فوری، دارای میزان کافئین کمتری هستند. میزان کافئین برای یک فنجان چای سیاه حدود 50 میلی گرم است. 

خوب با این نتایج، سوالی که احتمالا برای شما ایجاد می شود این است که: قهوه بنوشیم یا چایی؟ برای پاسخ این سوال به نتایج یک مطالعه دیگر سر می زنیم. در این مطالعه، سطح هوشیاری و عملکرد شناختی افرادی که چهار فنجان قهوه یا چای در طول روز می‌نوشیدند؛ مورد بررسی قرار گرفت و پژوهشگران متوجه شدند که مصرف حجم یکسانی از این دو ماده، تاثیر مشابهی بر روی سطح هوشیاری افراد دارد اما در مقایسه چای و قهوه از این نظر، چای یک مزیت بزرگ نسبت به قهوه داشت. کافئین موجود در چای به میزانی است که سطح  عملکرد را بهبود می ‌بخشد و در عین حال، بیخوابی که در اثر نوشیدن قهوه ایجاد می شود را به همراه ندارد.

موهبتی برای میکروبیوم روده؛ امتیاز دوم برای قهوه!

قهوه و چای، منابع خوبی از ترکیبات گیاهی پلی فنول ها هستند که فواید زیادی برای سلامتی به همراه دارند. مطالعات نشان می ‌دهند که پلی فنول ها خطر ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش می ‌دهند و در تغذیه باکتری ‌های مفیدی که میکروبیوم روده شما را می‌سازند، نقش موثری دارند. این باکتری ها که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند، بیشترین تاثیر را بر سلامتی انسان دارند و ابعاد مختلف سلامتی از متابولیسم بدن گرفته تا سلامت روحی و سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می ‌دهند.

از طرفی این باکتری ها با سیستم ایمنی و مغز در ارتباط هستند و در هضم و جذب غذا و تبدیل مواد مغذی به موادی که برای بدن قابل استفاده هستند، نقش دارند. سلامت روده، وابسته به تعادل باکتری هایی است که بتواند غذاها را هضم کرده و از عفونت و التهاب پیشگیری کنند.

در مقایسه چای و قهوه از نظر وجود ترکیبات مفید برای بدن، قهوه به طور قابل توجهی دارای پلی فنول های بیشتری نسبت به چای سبز است و چای سبز نیز، نسبت به چای سیاه پلی فنول های بیشتری دارد. (این اطلاعات توسط دانشمندان و با بررسی و تجزیه و تحلیل ترکیبات موجود در مدفوع افرادی که قهوه و چایی می‌نوشند، به دست آمده است.)

مقایسه چای و قهوه از نظر کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی؛ امتیاز یکسان برای هر دو نوشیدنی

طبق مطالعاتی که در زمینه مقایسه چای و قهوه از نظر تاثیر این دو ماده بر روی سلامت قلب انجام شده است؛ دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که قهوه و چای، هر دو برای قلب مفید هستند و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را کاهش می ‌دهند. این مطالعات بیانگر یک نتیجه قطعی نیستند زیرا ممکن است افرادی که قهوه و چای می‌نوشند، عادات مفید دیگری مانند ورزش کردن یا رژیم‌های غذایی سالم‌ داشته باشند که تاثیر بسیار بیشتری نسبت به قهوه و چای بر روی سلامت قلب دارند. از طرفی، به نظر می رسد که آنتی اکسیدان ها و پلی فنول های موجود در قهوه و چای، اثر مثبتی بر سلامت قلب دارند.

آزمایشات بالینی در زمینه مقایسه چای و قهوه نشان می‌دهد که مصرف منظم چای به ویژه چای سبز، ممکن است تا حد کمی سطح فشارخون و میزان کلسترول بد در خون را بهبود ببخشد؛ همین نتیجه برای قهوه نیز صدق می کند و نوشیدن قهوه بدون کافئین به میزان دو تا چهار فنجان در روز، می تواند باعث کاهش بیماری قلبی شود. این مطالعات نشان می‌ دهند که هر گونه فواید قلبی-عروقی از نوشیدن قهوه و چای، احتمالا از ترکیبات دیگری به جز کافئین نشات می‌گیرد.

مقایسه چای و قهوه از نظر تاثیر در کاهش خطر ابتلا به سرطان؛ امتیاز سوم برای قهوه!

بسیاری از مطالعات در زمینه مقایسه چای و قهوه و اثر آنها بر روی بیماری های جدی مانند سرطان نشان داده است که مصرف کنندگان قهوه نسبت به سایرین، کمتر به سرطان مبتلا می ‌شوند. در این مورد، 59 مطالعه در 40 گروه انجام شده است که نشان می ‌دهد افرادی که قهوه می‌نوشند، در مقایسه با کسانی که به ندرت یا هرگز قهوه مصرف نمی کنند، به میزان 13 درصد کمتر از سایرین در خطر ابتلا به سرطان ‌های مختلف هستند. نوشیدن منظم قهوه ممکن است فرد را در برابر سرطان های روده بزرگ، پروستات، کبد، اندومتر، دهان و سینه محافظت کند.

اگرچه این داده‌ها نیز چندان قطعی نیستند؛ اما انجمن سرطان آمریکا می ‌گوید که قهوه حاوی صدها ترکیب فعال بیولوژیکی از جمله ترکیباتی که التهاب را کاهش می‌دهند، است که می توانند از آسیب به سلول‌ها جلوگیری کرده و ژن‌های ترمیمی DNA را تنظیم کنند. سانجیو چوپرا، استاد پزشکی دانشکده پزشکی هاروارد و نویسنده کتاب «قهوه» می‌گوید: « سرطان، چاقی یا بیماری قلبی و التهاب دشمن سلامتی هستند و یکی از راه‌هایی که می‌توانید خطر ابتلا به آنها را کاهش دهید، نوشیدن قهوه است. این نوشیدنی اکسیر جادویی است.»

تاکنون، مطالعات انجام شده در زمینه مقایسه چای و قهوه و ارتباط هر یک از آنها با پیشگیری از ابتلا به سرطان های مختلف، ارتباطی بین مصرف چای و ابتلا از سرطان پیدا نکرده‌اند. در این رابطه، 113 مطالعه مختلف انجام شده است که در هیچ یک از آنها، شواهدی در رابطه با قدرت پیشگیری چای از سرطان بدست نیامده است و از همین رو، فعلا گوی برنده در این زمینه، در اختیار قهوه است.