آشنایی با تاریخچه قهوه

هیچ کس دقیقا نمی داند که چگونه و چه زمانی قهوه کشف شده است؛ اگرچه احتمالات و داستان های زیادی در مورد منشاء آن وجود دارد. سوال در مورد تاریخچه قهوه، از آن دست سوالاتی است که احتمالا برای بسیاری از علاقمندان به این نوشیدنی منحصر به فرد ایجاد شده است. همانطور که دانستن اطلاعاتی در مورد دانه قهوه و مطالعه شناسنامه این محصول، حس خوشایند نوشیدن آن را افزایش می‌دهد؛ مطالعه تاریخچه قهوه نیز برای افراد علاقمند، می تواند جالب و جذاب باشد.

آغاز تاریخچه قهوه با افسانه هایی در اتیوپی

ریشه دانه های قهوه ای را که در سرتاسر جهان کشت می‌شود، می‌توان به میراث قرن ها پیش در جنگل های در فلات اتیوپی گره زد چرا که تاریخچه قهوه به این منطقه باز می گردد. بر اساس افسانه ها، برخی معتقدند که گله بز “کالدی” برای اولین بار با خوردن این گونه گیاهی شبیه به لوبیا، پتانسیل آن را کشف کرد. داستان از این قرار است که “کالدی” پس از اینکه متوجه شد بزهایش بعد از خوردن گیلاس های درخت خاصی، چنان پرانرژی شده اند که نمی‌خواهند شب بخوابند؛ قهوه را کشف کرد.

او یافته های خود را به راهب صومعه محلی گزارش کرد؛ این راهب با گیلاس های لوبیا شکل، یک نوشیدنی درست کرد و متوجه شد که این نوشیدنی او را در ساعات طولانی عبادت عصر هوشیار نگه می‌دارد. او کشف خود را با دیگر راهبان در صومعه در میان گذاشت و تحقیق در مورد گیلاس های انرژی زا شروع شد. پس از آن هر کس کشف خود را با دیگری در میان گذاشت و متوجه شدند که این گونه گیلاس چگونه رفتاری دارد. بعد از حرکت قهوه به سمت شرق، این گیاه به شبه جزیره عربستان رسید، و بعد از آن به سراسر جهان رسید.

تاریخچه قهوه در شبه جزیره عربستان

تاریخچه قهوه در شبه جزیره عربستان با کشت و تجارت قهوه این محصول آغاز شد. در قرن پانزدهم، قهوه در منطقه یمن رشد می‌کرد و تا قرن شانزدهم به دلیل همسایگی با کشورهایی مانند ایران، مصر، سوریه و ترکیه، این نوشیدنی برای افرادی که در این کشورها زندگی می‌کردند شناخته شده بود.

قهوه نه تنها در خانه ها، بلکه در بسیاری از مکان‌های عمومی، به نام قهوه خانه که در شهرهای سراسر این کشورها ظهور کردند؛ دلیلی برای دورهمی و لذت بردن از نوشیدن این معجون خوشمزه شد. محبوبیت قهوه خانه ها بی‌نظیر بود و مردم برای انواع فعالیت‌های اجتماعی به آنها رفت و آمد می‌کردند. مشتریان نه تنها قهوه می‌نوشیدند و با یکدیگر گفتگو می‌کردند؛ بلکه به موسیقی گوش می‌دادند؛ اجراکنندگان را تماشا می‌کردند؛ شطرنج بازی می‌کردند و در جریان اخبار و تغییرات اجتماعی قرار می‌گرفتند. قهوه خانه ها به سرعت تبدیل به مرکز مهمی برای تبادل اطلاعات شدند که اغلب از آنها به عنوان “مکتب خردمندان” یاد می‌شد. با ورود هزاران زائر از سراسر جهان به شهر مکه، دانش تهیه این “نوشیدنی عربی” گسترش یافت و در مدت کوتاهی وارد اروپا شد.

تاریخچه قهوه در اروپا 

با ورود مسافران اروپایی خاور نزدیک، تاریخچه قهوه در اروپا شروع شد. این مسافران، داستان یک نوشیدنی سیاه تیره غیرمعمول را بازگو می کردند که بسیار خوش طعم و جالب بود. در قرن هفدهم، قهوه راه خود را به اروپا باز کرد و در سراسر این قاره محبوب شد.

برخی از مردم به این نوشیدنی جدید با تردید یا ترس واکنش نشان دادند و آن را “اختراع تلخ شیطان” نامیدند. روحانیون محلی وقتی قهوه در سال 1615 به ونیز رسید، آن را محکوم کردند. مناقشه به حدی بود که از پاپ کلمنت هشتم خواسته شد که در این مورد مداخله کند. او تصمیم گرفت که پیش از اعلام نظر خود، این نوشیدنی را بچشد؛ نتیجه این شد که قهوه برای او قدری رضایت بخش یافت که نه تنها آن را رد نکرد، بلکه قهوه را به عنوان نوشیدنی مورد علاقه خود معرفی نمود.

علیرغم وجود چنین بحث‌هایی پیرامون این نوشیدنی جدید، قهوه خانه‌ها به سرعت به مراکز فعالیت اجتماعی و ارتباطات در شهرهای بزرگ انگلستان، اتریش، فرانسه، آلمان و هلند تبدیل شدند. در انگلستان اصلاحی به نام «دانشگاه‌های پنی» به وجود آمد؛ علت این نامگذاری در این بود که مردم با پرداخت یک پنی، می‌توانستند یک فنجان قهوه بخرند و در گفتگوهای هیجان‌انگیز شرکت کنند.

تاریخچه قهوه در به تدریج و با افزایش استقبال مردم از قهوه، این نوشیدنی شروع به جایگزین شدن با سایر نوشیدنی های گرم رایج در آن زمان نمود. کسانی که به جای الکل قهوه می‌نوشیدند، روز را با هوشیاری و انرژی شروع می‌کردند و جای تعجب ندارد که کیفیت کارشان بسیار بهتر شد.

در اواسط قرن هفدهم، بیش از 300 قهوه خانه در لندن وجود داشت که بسیاری از آنها مشتریان همفکر، از جمله بازرگانان، متصدیان حمل و نقل، دلالان و هنرمندان را به خود جذب می‌کردند. بسیاری از مشاغل، از این قهوه خانه های تخصصی رشد کردند؛ به طور مثال، لویدز لندن در قهوه خانه ادوارد لویدز به وجود آمد.

دنیای جدید با قهوه

در اواسط دهه ۱۶۰۰، قهوه به نیو آمستردام (نام قبلی شهر نیویورک تا پیش از اشغال توسط انگلستان در سال 1665 میلادی) رسید. اگرچه قهوه خانه ها به سرعت شروع به ظهور کردند؛ اما چای، همچنان به عنوان نوشیدنی مورد علاقه در دنیای جدید تا سال ۱۷۷۳ و در زمانی که مستعمره نشینان علیه مالیات سنگین بر چای که توسط پادشاه جورج سوم تحمیل شده بود، شورش کردند؛ تداوم داشت. این شورش که به عنوان مهمانی چای بوستون شناخته می‌شود؛ برای همیشه تمایل آمریکایی ها به نوشیدن قهوه را تغییر داد. تا جایی که گفته توماس جفرسون مبنی بر “قهوه، نوشیدنی مورد علاقه جهان متمدن” در این زمان شکل گرفت.

مزارع قهوه در سراسر جهان

تاریخچه قهوه با گسترش تقاضا برای نوشیدنی قهوه، شکل دیگری به خود گرفت. در این زمان، رقابت شدیدی برای کشت قهوه در خارج از عربستان به وجود آمد.

هلندی ها سرانجام در نیمه دوم قرن هفدهم، نهال قهوه را از شبه جزیره عربستان خارج کردند. اولین تلاش آنها برای کاشت قهوه در هند شکست خورد؛ اما آنها با تلاش های خود در باتاویا، در جزیره جاوه در اندونزی کنونی، موفق به کشت این محصول شدند. در این زمان، گیاهان قهوه رشد کردند و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی، هلندی ها تجارت مولد و رو به رشدی در قهوه پیدا کردند. آنها سپس کشت درختان قهوه را به جزایر سوماترا و سلبس نیز گسترش دادند.

تاریخچه قهوه در قاره آمریکا

در سال ۱۷۱۴، شهردار آمستردام یک گیاه جوان قهوه را به لویی چهاردهم پادشاه فرانسه هدیه داد. پادشاه دستور داد این گیاه را در باغ گیاه شناسی سلطنتی در پاریس بکارند. در سال ۱۷۲۳، یک افسر نیروی دریایی جوان به نام “گابریل دو کلیو” یک نهال از گیاه پادشاه را به دست آورد. با وجود یک سفر چالش برانگیز، با آب و هوای وحشتناک و حمله دزدان دریایی، او موفق شد درخت قهوه را به سلامت به جزیره مارتینیک منتقل کند. پس از کاشت، این نهال نه تنها رشد کرد، بلکه در ۵۰ سال پس از کشت اولین درخت قهوه، تعداد درختان قهوه از ۱۸ میلیون درخت قهوه در جزیره مارتینیک فراتر رفت. درخت قهوه کشت شده در جزیره مارتینیک، والد تمام درختان قهوه در سراسر کارائیب، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوب بود.

تاریخچه قهوه در برزیل کمی متفاوت از سایر نقاط جهان شروع شد. قهوه مشهور برزیلی، وجود خود را مدیون “فرانسیسکو د ملو پالهتا” است که توسط امپراتور برای تهیه نهال قهوه به جزیره “گویان” فرانسه فرستاده شد. فرانسوی‌ها حاضر به اشتراک‌گذاری قهوه نبودند؛ اما همسر فرماندار فرانسوی،که مجذوب ظاهر زیبای این افسر جوان شده بود؛ پیش از رفتن او یک دسته گل بزرگ به وی داد که دانه‌های قهوه در داخل دسته گل گذاشته شده بود و سرآغاز یک صنعت میلیارد دلاری در برزیل شد.

مبلغان و مسافران، بازرگانان و مستعمره‌ نشینان همچنان دانه‌های قهوه را به سرزمین‌های جدید می‌بردند و درختان قهوه در سرتاسر جهان کاشته شدند و به سرعت، مزارع این محصول در جنگل های استوایی باشکوه و در ارتفاعات ناهموار کوهستانی ایجاد شد. با کاشت این محصول، در برخی مناطق گیاه قهوه شکوفا شد، در حالی که در برخی دیگر مناطق رشد آنها کوتاه مدت بود و متوقف شد. در همین زمان بود که برخی کشورها اقتصادشان بر اساس قهوه تغییر کرد یا شکل گرفت. تاریخچه قهوه در پایان قرن هجدهم، به شکلی دیگر ادامه یافت؛ در این زمان، قهوه به یکی از سودآورترین محصولات صادراتی جهان تبدیل شد به طوری که تا به امروز، پس از نفت خام، قهوه بیشترین تقاضا را در جهان دارد.